نیت‌ها چه می‌خواهند؟
آنها هیچ کاری نمی کنند. جوانانی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ که که نه درس می‌خوانند نه تحصیل می‌کنند و نه درحال یادگیری حرفه‌ای هستند می‌دانید به این گروه چه می گویند؟
نیت (به انگلیسی: NEET)،
مخفف کلمه Not in Education, Employment, or Training است که به معنای شخصی است که «نه درس می‌خواند، نه شاغل است و نه مهارتی می‌آموزد». این طبقه‌بندی در اواخر دهه ۱۹۹۰ از انگلستان آغاز شد و کاربرد آن در درجات مختلف به سایر کشورها و مناطق از جمله ژاپن، کره‌جنوبی، کانادا،چین، تایوان،
و ایالات متحده گسترش یافته است. گروه NEET شامل افراد بیکار (افراد بدون شغل و متقاضی کار) و همچنین افراد خارج از نیروی کار (بدون شغل و متقاضی کار) است. برای توصیف افرادی که در این شرایط هستند معمولاً رده‌بندی سنی قائل می‌شوند تا از احتساب بازنشستگان در سن پیری جلوگیری شود. اما این مسئله برای ما اهمیت بیشتری دارد، چرا؟ چون در کشوری زندگی می کنیم که نرخ نیت‌ها خیلی بیشتر از کشورهای دیگر است.
نرخ NEET درحالی در کشورهای توسعه‌یافته حدود ۲ تا ۱۰ درصد و برای کشور ما از سال ۹۷ نزدیک به ۳۰ درصد (جمعیتی برابر ۳٫۱ میلیون نفر جوان ۱۵ تا ۲۴ ساله) بوده است. یعنی ۳۰ درصد از جوانان ۱۵ تا ۲۴ساله مشغول هیچ فعالیتی، هیچ مهارت‌آموزی و هیچ شغلی نیستند، علاوه‌بر این از طریق نرخ سر باری و نرخ وابستگی می‌تواند فشار سنگینی را بر خانوارها تحمیل کرده، زمینه بزهکاری و آسیب‌های اجتماعی را نیز فراهم سازد، در مرتبه بعدی در سطح ملی نیز می‌تواند به‌عنوان یک تهدید امنیتی محسوب شود.
بخشی از این افزایش نرخ نیت‌ها، بی‌انگیزگی و نا امیدی است کسانی که فکر می کنند اگر کاری هم کنند اهمیتی نخواهد داشت و آینده‌ای خوبی در انتظار آنها نیست. براساس گزارش سازمان بین المللی کار، بیش از یک پنجم افراد بین ۱۵ تا ۲۴ سال نیت هستند. وقتی با برخی از این افراد مصاحبه شد گفتند که تلاش هایی برای پیدا کردن کار داشته‌اند اما در محیط کار، انسانی با آنها برخورد نشده است یا موانع بهداشتی و روانی باعث شده است آنها از کار کردن بازبمانند. بالاترین نرخ نیت‌ها در کشور آفریقای جنوبی است و کمترین در هلند است. اما کشور ایران هم جز بالاترین نرخ نیت هاست.
یکی از عواملی که بر نرخ NEET در برخی کشورها تأثیر می گذارد، جنسیت است. به عنوان مثال، بر اساس گزارش سازمان بین المللی کار، افغانستان در سال ۲۰۲۱ نرخ NEET جوانان ۶۵ درصد برای زنان داشت، در حالی که این میزان برای مردان تنها ۱۹.۵ درصد بود. این شکاف جنسیتی حتی قبل از اینکه طالبان کنترل کشور را در سال ۲۰۲۱ دوباره به دست گرفتند و شروع به محدود کردن توانایی زنان برای کار کردند وجود داشت. سازمان بین‌المللی کار می‌گوید این شکاف اغلب به زنانی نسبت داده می‌شود که به‌طور نامتناسبی کار خانگی بدون دستمزد، مانند مراقبت از کودکان و آشپزی انجام می‌دهند.
در کشور ایران، نرخ نیت در بین زنان بیشتر مردان است.
در سال ۱۴۰۰ تعداد زنان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال به ۵ میلیون و ۹۰ هزار نفر رسیده که یک میلیون و ۹۸۵ هزار نفر از آن جزء جمعیت NEETها هستند.
نکته‌ی مهم آمار بازماندگان از تحصیل در ایران هم می تواند بر نرخ نیت ها تاثیر بگذارد؟ فرشاد ابراهیم‌پور، عضو کمیسیون آموزش مجلس درباره آمار پنهان کودکان بازمانده از تحصیل به دیده‌بان ایران گفت: «امسال حدود ۲ میلیون دانش‌آموز ثبت‌نام نشده‌اند.» ممکن است تعدادی از این بازماندگان از تحصیل وارد بازار کار بشوند اما آنها مهارت و دانش کافی برای کار کردن هم ندارند و در محیط کار به خاطر ناآگاهی و عدم مهارت لازم مورد آسیب قرار خواهندگرفت. اما تعدادی از این ها ممکن است بر جمعیت نیت کشور اضافه کنند. بخشی از ماجرا این است که در سیسم آموزش و پروش و مدرسه ها بچه ها حرفه ای را نمی آموزند که بتواند برای شان در ایجاد اشتغال کمک کننده باشد.
به هر حال در حالیکه در فضای بین‌الملل ما دچار تنش های زیادی هستیم از مقولات داخلی و مشکلات داخلی غافل شده ایم. در حالیکه سیاست کشور روی افزایش جمعیت تاکید دارد روی نوزادانی که قرار است در آینده به جمعیت اضافه شوند، کاش به فکر جمعیت جوانی باشیم که هم اکنون زندگی عاری از انگیزه را طی می‌کنند. میلی به هیچ کار و تلاشی و تغییری ندارند. باید روانشناسان اجتماعی، آموزش و پروش و سازمان‌های مرتبط راه کارهایی برای این گروه نیت بیاندیشند.
فریبا خانی؛ نویسنده و روزنامه‌نگار
